Daha önceleri kullandığım bir ders notu Tbec dersinde.12.sınıf kitabında sayfa 68....83 kadar olan konuda yararlanılabilir.
TÜRKİYE’DE ULAŞIM
1-Ulaşım bir ülkenin görünümünü nasıl etkiler?
—Bir ülkedeki ulaşım yollarının sıklığı, niteliği, uzunluğu, araç sayısı ve taşıma kapasitesi gibi özellikleri o ülkenin gelişme derecesini ortaya koyan bir göstergedir. Ulaşım faaliyetleri gelişmiş ülkelerde çok yoğun, gelişmemiş ülkelerde ise çok yetersizdir.
2-Ülkemizde ulaşımı etkileyen doğal faktörlerin başında ne gelir?
—a)yüzey şekilleri b)iklim
3-Hangi bölgelerimiz kara ulaşımı için elverişli koşullara sahiptir?
—1-Marmara 2-Ege 3-İç Anadolu 4-GDA bölgesi
4-Hangi bölümde zaman zaman meydana gelen heyelan olayları ulaşımı olumsuz etkilemektedir?
—Doğu Karadeniz Bölümü
5-Ülkemizde yer şekilleri ulaşımı nasıl engeller?
—Türkiye yüksek ve engebeli bir ülkedir.
Yurdumuzun ortalama yükseltisi batıdan doğuya doğru gidildikçe artar bunun yanı sıra ülkemiz kuzeyden ve güneyden kıyıya paralel uzanan dağ sıraları ile çevrilidir. Yüzey şekillerinin engebeli olması ve sıra dağlarının bazı yerlerde kesintisiz uzaması kara ulaşımını kısıtlamıştır.
NOT: Turizm ve sanayi faaliyetlerinin yoğun olduğu yerlerde ulaşım daha canlıdır.
6-Diğer ulaşım yollarına göre karayolunun daha çok tercih edilme sebebi nedir?
—Karayoluyla ülkemizin her yerine ulaşılabilmesi.
NOT: Ülkemizde karayolu trafiği Edirne-İstanbul Ankara; Bursa-İzmir: Mersin-Adana-Gaziantep ve Samsun-Rize arasında yoğunluk kazanmıştır.
NOT: Demiryolları aracılığıyla yük ve yolcu taşıma, karayollarına göre çok daha ekonomik ve güvenlidir.
Örneğin; Avusturya, İsveç gibi dağlık, ABD, Rusya federasyonu gibi geniş yüzölçümlerine sahip ülkelerde de en geniş ulaşım yolu demiryoludur.
—Ülkemizde demiryolu 2. sıradadır. Özellikle ağır yüklerin (Linyit, Taşkömürü, Demir cevheri gibi madenlerin, askeri araçların buğday, arpa, şekerpancarı gibi tarım ürünlerinin)taşınmasında demiryolları tercih edilir.
—Ülkemizde demiryolları ile yolcu taşımacılığı, karayolundan sonra 2.sıradadır. Yük taşımacılığında ise deniz ulaşımı daha fazla tercih edilir. Bu ulaşım şekli, diğer ulaşım yollarına göre birkaç kat daha ucuzdur.
7-Liman nedir?
—Deniz kıyılarında yolcuların ve çeşitli yüklerin alınıp, indirildiği tesislere liman adı verilir. Limanlar aynı zamanda gemilerin sığındığı ve barındığı yerlerdir.
8-Limanlar hangi özellikleri taşımalıdır?
—Limanların fırtınalı havalarda rüzgârlara ve dalgalara karşı korunaklı olması gerekir.
—Limanın havuz kesimi yani geminin demir attığı bölüm belirli bir derinlikte olması, gemiler kıyıya rahatlıkla yanaşabilmelidir.
9-Bir limanın işlek olup olmaması neye bağlıdır?
—Art bölgesi (Hinterlandı) ile bağlantısının gelişme derecesine bağlıdır.
10-Doğal limanlara örnek veriniz.
—Sinop, İzmir, İzmit
11-Limanın art bölgesi neleri kapsar?
—Tarım, sanayi ve ticaret merkezlerini düzenli kara ve demiryoluyla limana bağlayan bölgeleri kapsar. Örneğin; Mersin limanının art bölgesi Çukurova’dır.
12-Sinop limanı hakkında bilgi veriniz.
—Karadeniz kıyılarımızdaki tek doğal liman olan Sinop limanı, art bölgesinin dağlık ve iç kesimlerle ulaşım bağlantısının zayıf olması yüzünden gelişememiştir.
13-İstanbul limanı hakkında bilgi veriniz.
—Yük ve yolcu taşımacılığı bakımından Türkiye’nin en büyük limanıdır. İthalat limanıdır.
14-İzmir limanı hakkında bilgi veriniz.
—Art bölgesinin genişliği ve modern tesisleriyle İzmir limanı ülkemizin 2. ihraç limanıdır.
NOT: Mersin limanı yükleme ve boşaltmada İstanbul’dan sonra gelir. Ortadoğu’ya yönelik transit taşımacılık yaygındır.
—Trabzon limanı, İran’ın diğer ülkelerle ticaretini sağlayan transit bir limandır.
—Samsun limanı ise Ortakaradeniz bölümünün en önemli limanıdır. İç kesimlerle kara ve demiryolu bağlantısı vardır.
15-Başlıca yapay limanlarımızı yazınız?
—Trabzon, Samsun, Karadeniz Ereğlisi, Zonguldak, İskenderun, Mersin, Antalya
16-Ülkemizin ihraç ve ithal mallarının %80den fazlası hangi yolla taşınır?
—Denizyoluyla
17-Ticari deniz taşımacılığında en fazla taşınan yükler nelerdir?
—Petrol, sıvı gaz, kuru yük ve konteynırdır.
18-Ülkemizde teknik olanakları yolcu ve yük kapasitesi fazla olan hava limanlarımızı yazınız.
—1-İstanbul’da ****** ve Sabiha Gökçen
2-Ankara’da Esenboğa
3-Adana’da Şakirpaşa
4-İzmir’de Çiğli ve Adnan Menderes
19-Dış turizme yönelik öne çıkmış hava limanlarını yazınız.
—Antalya ve Dalaman(Muğla)
20-Charter(çartır)taşımacılığı nedir?
—Düzenli seferlere bağlı olmayıp yolcu isteğine bağlı olarak dolmuş uçak sistemiyle yolcu taşıma.
21-Ulaşım açısından en çok olumsuzluk gösteren bölgeleri yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz ve Akdeniz bölgesidir?
GEÇİTLER
1-Karadeniz bölgesi ile iç bölgeler arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Ilgaz, Ecevit, Kop, Zigana (Kalkanlı)
2-Akdeniz bölgesindeki önemli geçitleri yazınız?
—Çubuk, Belen, Sertavul, Gülek
3-Silifke’yi İç Anadolu bölgesine bağlayan geçidin ismi nedir? (Mersin’in Silifke ilçesi Göksu’nun denize aktığı yerdir. Bu geçitten Konya’ya gidilebilir.)
—Sertavul geçidi
4-Çukurova’dan Amik ovasına geçmek için Amanoslar’ın (nur dağları) üzerinde hangi geçitten geçmeliyiz?
—Belen geçidi
5-Doğu Karadeniz bölümü ile Doğu Anadolu bölgesi arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Zigana ve kop geçidi
6-Batı Karadeniz bölümü ile İç Anadolu bölgesi arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Ilgaz ve Ecevit geçidi
7-Antalya’dan Burdur’a yani kıyıdan göller yöresine geçmek için hangi geçidi kullanmalıyız?
—Çubuk geçidi
8-Çukurova’yı İç Anadolu’ya bağlayan geçidin ismini yazınız? (Adana’dan Konya’ya gitmek için)
—Gülek geçidi
9-Genel olarak ulaşıma en elverişli olan bölgeleri yazınız?
—Marmara, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege bölgesi
10-Ulaşımda zorluk yaşanan ve karayolu yapım maliyetinin fazla olduğu bölgeleri yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Akdeniz Bölgesi
11-Karadeniz bölgesindeki bölümleri ulaşımın en zor olduğu bölümden en kolay olduğu bölüme doğru sıralayınız?
—Doğu Karadeniz Bölümü (en zor ulaşım)
—Batı Karadeniz Bölümü
—Orta Karadeniz Bölümü (Karadeniz bölgesinde ulaşımın en kolay olduğu bölümdür. Çünkü dağların ortalama yükseltisi fazla değildir.)
TÜRKİYE’DE ULAŞIM
1-Ulaşım bir ülkenin görünümünü nasıl etkiler?
—Bir ülkedeki ulaşım yollarının sıklığı, niteliği, uzunluğu, araç sayısı ve taşıma kapasitesi gibi özellikleri o ülkenin gelişme derecesini ortaya koyan bir göstergedir. Ulaşım faaliyetleri gelişmiş ülkelerde çok yoğun, gelişmemiş ülkelerde ise çok yetersizdir.
2-Ülkemizde ulaşımı etkileyen doğal faktörlerin başında ne gelir?
—a)yüzey şekilleri b)iklim
3-Hangi bölgelerimiz kara ulaşımı için elverişli koşullara sahiptir?
—1-Marmara 2-Ege 3-İç Anadolu 4-GDA bölgesi
4-Hangi bölümde zaman zaman meydana gelen heyelan olayları ulaşımı olumsuz etkilemektedir?
—Doğu Karadeniz Bölümü
5-Ülkemizde yer şekilleri ulaşımı nasıl engeller?
—Türkiye yüksek ve engebeli bir ülkedir.
Yurdumuzun ortalama yükseltisi batıdan doğuya doğru gidildikçe artar bunun yanı sıra ülkemiz kuzeyden ve güneyden kıyıya paralel uzanan dağ sıraları ile çevrilidir. Yüzey şekillerinin engebeli olması ve sıra dağlarının bazı yerlerde kesintisiz uzaması kara ulaşımını kısıtlamıştır.
NOT: Turizm ve sanayi faaliyetlerinin yoğun olduğu yerlerde ulaşım daha canlıdır.
6-Diğer ulaşım yollarına göre karayolunun daha çok tercih edilme sebebi nedir?
—Karayoluyla ülkemizin her yerine ulaşılabilmesi.
NOT: Ülkemizde karayolu trafiği Edirne-İstanbul Ankara; Bursa-İzmir: Mersin-Adana-Gaziantep ve Samsun-Rize arasında yoğunluk kazanmıştır.
NOT: Demiryolları aracılığıyla yük ve yolcu taşıma, karayollarına göre çok daha ekonomik ve güvenlidir.
Örneğin; Avusturya, İsveç gibi dağlık, ABD, Rusya federasyonu gibi geniş yüzölçümlerine sahip ülkelerde de en geniş ulaşım yolu demiryoludur.
—Ülkemizde demiryolu 2. sıradadır. Özellikle ağır yüklerin (Linyit, Taşkömürü, Demir cevheri gibi madenlerin, askeri araçların buğday, arpa, şekerpancarı gibi tarım ürünlerinin)taşınmasında demiryolları tercih edilir.
—Ülkemizde demiryolları ile yolcu taşımacılığı, karayolundan sonra 2.sıradadır. Yük taşımacılığında ise deniz ulaşımı daha fazla tercih edilir. Bu ulaşım şekli, diğer ulaşım yollarına göre birkaç kat daha ucuzdur.
7-Liman nedir?
—Deniz kıyılarında yolcuların ve çeşitli yüklerin alınıp, indirildiği tesislere liman adı verilir. Limanlar aynı zamanda gemilerin sığındığı ve barındığı yerlerdir.
8-Limanlar hangi özellikleri taşımalıdır?
—Limanların fırtınalı havalarda rüzgârlara ve dalgalara karşı korunaklı olması gerekir.
—Limanın havuz kesimi yani geminin demir attığı bölüm belirli bir derinlikte olması, gemiler kıyıya rahatlıkla yanaşabilmelidir.
9-Bir limanın işlek olup olmaması neye bağlıdır?
—Art bölgesi (Hinterlandı) ile bağlantısının gelişme derecesine bağlıdır.
10-Doğal limanlara örnek veriniz.
—Sinop, İzmir, İzmit
11-Limanın art bölgesi neleri kapsar?
—Tarım, sanayi ve ticaret merkezlerini düzenli kara ve demiryoluyla limana bağlayan bölgeleri kapsar. Örneğin; Mersin limanının art bölgesi Çukurova’dır.
12-Sinop limanı hakkında bilgi veriniz.
—Karadeniz kıyılarımızdaki tek doğal liman olan Sinop limanı, art bölgesinin dağlık ve iç kesimlerle ulaşım bağlantısının zayıf olması yüzünden gelişememiştir.
13-İstanbul limanı hakkında bilgi veriniz.
—Yük ve yolcu taşımacılığı bakımından Türkiye’nin en büyük limanıdır. İthalat limanıdır.
14-İzmir limanı hakkında bilgi veriniz.
—Art bölgesinin genişliği ve modern tesisleriyle İzmir limanı ülkemizin 2. ihraç limanıdır.
NOT: Mersin limanı yükleme ve boşaltmada İstanbul’dan sonra gelir. Ortadoğu’ya yönelik transit taşımacılık yaygındır.
—Trabzon limanı, İran’ın diğer ülkelerle ticaretini sağlayan transit bir limandır.
—Samsun limanı ise Ortakaradeniz bölümünün en önemli limanıdır. İç kesimlerle kara ve demiryolu bağlantısı vardır.
15-Başlıca yapay limanlarımızı yazınız?
—Trabzon, Samsun, Karadeniz Ereğlisi, Zonguldak, İskenderun, Mersin, Antalya
16-Ülkemizin ihraç ve ithal mallarının %80den fazlası hangi yolla taşınır?
—Denizyoluyla
17-Ticari deniz taşımacılığında en fazla taşınan yükler nelerdir?
—Petrol, sıvı gaz, kuru yük ve konteynırdır.
18-Ülkemizde teknik olanakları yolcu ve yük kapasitesi fazla olan hava limanlarımızı yazınız.
—1-İstanbul’da ****** ve Sabiha Gökçen
2-Ankara’da Esenboğa
3-Adana’da Şakirpaşa
4-İzmir’de Çiğli ve Adnan Menderes
19-Dış turizme yönelik öne çıkmış hava limanlarını yazınız.
—Antalya ve Dalaman(Muğla)
20-Charter(çartır)taşımacılığı nedir?
—Düzenli seferlere bağlı olmayıp yolcu isteğine bağlı olarak dolmuş uçak sistemiyle yolcu taşıma.
21-Ulaşım açısından en çok olumsuzluk gösteren bölgeleri yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz ve Akdeniz bölgesidir?
GEÇİTLER
1-Karadeniz bölgesi ile iç bölgeler arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Ilgaz, Ecevit, Kop, Zigana (Kalkanlı)
2-Akdeniz bölgesindeki önemli geçitleri yazınız?
—Çubuk, Belen, Sertavul, Gülek
3-Silifke’yi İç Anadolu bölgesine bağlayan geçidin ismi nedir? (Mersin’in Silifke ilçesi Göksu’nun denize aktığı yerdir. Bu geçitten Konya’ya gidilebilir.)
—Sertavul geçidi
4-Çukurova’dan Amik ovasına geçmek için Amanoslar’ın (nur dağları) üzerinde hangi geçitten geçmeliyiz?
—Belen geçidi
5-Doğu Karadeniz bölümü ile Doğu Anadolu bölgesi arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Zigana ve kop geçidi
6-Batı Karadeniz bölümü ile İç Anadolu bölgesi arasında ulaşımı sağlayan önemli geçitleri yazınız?
—Ilgaz ve Ecevit geçidi
7-Antalya’dan Burdur’a yani kıyıdan göller yöresine geçmek için hangi geçidi kullanmalıyız?
—Çubuk geçidi
8-Çukurova’yı İç Anadolu’ya bağlayan geçidin ismini yazınız? (Adana’dan Konya’ya gitmek için)
—Gülek geçidi
9-Genel olarak ulaşıma en elverişli olan bölgeleri yazınız?
—Marmara, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege bölgesi
10-Ulaşımda zorluk yaşanan ve karayolu yapım maliyetinin fazla olduğu bölgeleri yazınız?
—Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Akdeniz Bölgesi
11-Karadeniz bölgesindeki bölümleri ulaşımın en zor olduğu bölümden en kolay olduğu bölüme doğru sıralayınız?
—Doğu Karadeniz Bölümü (en zor ulaşım)
—Batı Karadeniz Bölümü
—Orta Karadeniz Bölümü (Karadeniz bölgesinde ulaşımın en kolay olduğu bölümdür. Çünkü dağların ortalama yükseltisi fazla değildir.)